“Herkesin Kutusu” Christopher Nolan Sinemasında Öznel Bilgi Meselesi
| dc.contributor.author | Öztürk, Ridade | |
| dc.date.accessioned | 2024-06-12T10:05:00Z | |
| dc.date.available | 2024-06-12T10:05:00Z | |
| dc.date.issued | 2022 | |
| dc.department | Trakya Üniversitesi | en_US |
| dc.description.abstract | “Dünyayı olduğu gibi mi algılamaktayız yoksa kendi kişisel tecrübemiz dünyayı algılama biçimimiz üzerinde etkili midir” sorusu felsefi açıdan değer taşıyan bir meseledir. Epistemolojik gerekçelendirme açısından öznel tecrübenin bir bilgi türü olarak kabul edilip edilmeyeceği temel felsefi bir problemlerden birisidir. Christopher Nolan’ın yazıp yönettiği Akıl Defteri (Memento, Christopher Nolan 2000) ve Takip (Following, Christopher Nolan, 1998) filmleri öznel tecrübenin, epistemolojik açıdan dünyayı bilmesi üzerindeki ilişkiye dair bir bakış açısı sunması açısından ele alınabilir. Akıl Defteri filminde hafızası çok kısa olan ve her şeyi unutan, öznel tecrübe ile elde ettiği birikimi sürekli silinen bir karakter karışımıza çıkmaktadır. Öznel tecrübe ile karakterin kendini bilebilme imkânı da tamamen ortadan kalkmış ve Nolan’ın yorumuyla karakter kendi dışındaki dünyaya dair epistemolojik açıdan değer taşıyan hiçbir bilgiye sahip olamaz bir duruma gelmiştir. Takip filminde ise Nolan, bir başkasını tanımak için onun öznel tecrübesinin çok önemli olduğunu ortaya koyar. Filmdeki ana karakterler, başkalarının evlerine girerken onların hayatlarını yaşamaya ve dolayısıyla onların aslında kim olduklarını da anlamaya çalışır. Karakterler, evlerine girdikleri kişilerin öznel tecrübelerinin bir ortağı olabilmek için bu kişilerin herkesten sakladıkları ve bu türde tecrübeleri sembolize eden eşyalara, ulaşmaya çalışırlar. Bu filmde “herkesin bir kutusu” vardır şeklinde özetlenirken bu kutu Wittgenstein’ın kutudaki böcek tartışmasının ve qualia kavramının da bu tartışmanın içine alınmasına olanak sağlar. Çünkü bu kavramlar sadece öznel tecrübenin mahiyetine ilişkin bilgi vermekle kalmaz aynı zamanda bu ilişkinin epistemolojik anlamda nasıl sorgulanacağına dair yeni sorular sorulmasına da olanak sağlar. Bu çalışmada bütün bu arka plan üzerinden Nolan’ın öznel tecrübe ve dolayısıyla öznel bilgi olmadan epistemolojik bilginin mümkün olamayacağı yönündeki bakış açısı ele alınacak ve bu bakış açısının felsefi değeri tartışılacaktır. | en_US |
| dc.identifier.doi | 10.31122/sinefilozofi.1066193 | |
| dc.identifier.endpage | 167 | en_US |
| dc.identifier.issn | 2547-9458 | |
| dc.identifier.issue | Özel Sayı (4) | en_US |
| dc.identifier.startpage | 155 | en_US |
| dc.identifier.trdizinid | 1139217 | en_US] |
| dc.identifier.uri | https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.1066193 | |
| dc.identifier.uri | https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/1139217 | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.14551/13174 | |
| dc.identifier.volume | 7 | en_US |
| dc.indekslendigikaynak | TR-Dizin | en_US |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.relation.ispartof | SineFilozofi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Makale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.title | “Herkesin Kutusu” Christopher Nolan Sinemasında Öznel Bilgi Meselesi | en_US |
| dc.type | Article | en_US |
