Yardımcı üreme tekniklerinin uygulanmasından doğan hukuki sorunlar
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Yıllar içerisinde infertilite sıklığındaki kademeli artış ile birlikte doğal yollardan çocuk sahibi olamayan kişilerin üreme hakkı, soybağını sürdürme hakkı gibi en temel kişilik haklarından mahrum kalması; toplumun ihtiyaçları ile örtüşen bir gelişim içinde olan tıp biliminin bu yöndeki gelişimini hızlandırmış, 2000’li yıllarda tıp alanında ve genetik teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, doğal yoldan çocuk sahibi olamayan çiftlerin çocuk sahibi olmalarının önünü açmıştır. Bu bağlamda, üremeye yardımcı tedavi teknikleri de embriyo transferi, sperm ve oosit donasyonu gibi yöntemlerle üreme hakkının kullanılmasına hizmet etmektedir. Yardımcı üreme tekniklerini kullanarak çocuk sahibi olacak kişilerin kiminle ve ne şekilde üreyip üremeyecekleri hukuki mevzuat ile çeşitli yönlerden sınırlanarak bu kişilerin üreme hakkının kapsamı eşitlik ilkesine aykırı olabilecek şekilde belirlenmiştir. Ülkemizde yapay döllenme çeşitlerinden homolog döllenme vasıtasıyla in vitro fertilizasyon sonucu oluşturulan embriyonun transferi, hukuki düzenlemelerle hüküm altına alınmıştır. İn vitro fertilizasyon ile oluşturulan embriyonun kişiliğinin başlangıcı, soybağı ve mirasçılık gibi konularda hukuki statüsünün belirlenmesi güncelliğini koruyan sorunlardandır. Bu çalışmada, yapay döllenmenin türleri olan homolog ve heterolog döllenme, dondurulmuş embriyo ve taşıyıcı annelik gibi yardımcı üreme tekniklerinin uygulanması ile doğacak çocuklarda kişiliğin başlangıcı, soybağının belirlenmesi ve mirasçılık durumları açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca, uygulamada karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların hukuken nasıl çözümlenebileceğine ilişkin incelemeler yapılmıştır. Bu incelemeler yapılırken; doktrindeki görüşler, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve diğer yargı mercilerinin kararları, Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları ve Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Hakkında Yönetmelik de dahil olmak üzere bu konulardaki mevzuat hükümlerinden yararlanılmıştır.
Together with the gradual increase in the frequency of infertility over the years, deprivation of the people who cannot have children naturally, from their most basic personal rights such as the right of reproduction and the right of continuing their paternity; the developments in medicine and genetic technologies in the years of 2000s paved the way for the couples who could not have children naturally. In this context, assisted reproductive treatment techniques also serve to exercise the right of reproduction such as the methods of embryo transfer, sperm and oocyte donation. The reproductive rights of the people who will have a child using assisted reproductive techniques, has been limited by legal legislation in various aspects such as whether or not they can reproduce, or with whom and how they can reproduce, and the scope of their reproductive right is determined in a way that may contradict the principle of equality. In our country, the transfer of the embryo created as a result of in vitro fertilization through homologous fertilization, which is one of the artificial insemination types, is regulated by legal legislations. Determining the legal status of the embryo created by in vitro fertilization on issues such as the beginning of personality, paternity and inheritance is one of the problems that keep up to date. In this study, the beginning of personality, determination of bloodline and inheritance status in children to be born by the application of assisted reproductive techniques such as homologous and heterologous fertilization which are types of artificial insemination, frozen embryo and surrogacy were tried to be explained. In addition, the problems encountered in practice and how these problems can be resolved legally have also been examined. While making these examinations, the opinions in the doctrine were discussed through the provisions of the legislation on these issues, including the decisions of the European Court of Human Rights (ECHR), the Constitutional Court, the Supreme Court and other judicial authorities, the Regulation on Assisted Reproductive Treatment Practices and Assisted Reproductive Treatment Centers.
Together with the gradual increase in the frequency of infertility over the years, deprivation of the people who cannot have children naturally, from their most basic personal rights such as the right of reproduction and the right of continuing their paternity; the developments in medicine and genetic technologies in the years of 2000s paved the way for the couples who could not have children naturally. In this context, assisted reproductive treatment techniques also serve to exercise the right of reproduction such as the methods of embryo transfer, sperm and oocyte donation. The reproductive rights of the people who will have a child using assisted reproductive techniques, has been limited by legal legislation in various aspects such as whether or not they can reproduce, or with whom and how they can reproduce, and the scope of their reproductive right is determined in a way that may contradict the principle of equality. In our country, the transfer of the embryo created as a result of in vitro fertilization through homologous fertilization, which is one of the artificial insemination types, is regulated by legal legislations. Determining the legal status of the embryo created by in vitro fertilization on issues such as the beginning of personality, paternity and inheritance is one of the problems that keep up to date. In this study, the beginning of personality, determination of bloodline and inheritance status in children to be born by the application of assisted reproductive techniques such as homologous and heterologous fertilization which are types of artificial insemination, frozen embryo and surrogacy were tried to be explained. In addition, the problems encountered in practice and how these problems can be resolved legally have also been examined. While making these examinations, the opinions in the doctrine were discussed through the provisions of the legislation on these issues, including the decisions of the European Court of Human Rights (ECHR), the Constitutional Court, the Supreme Court and other judicial authorities, the Regulation on Assisted Reproductive Treatment Practices and Assisted Reproductive Treatment Centers.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Yapay döllenme, Taşıyıcı annelik, Embriyo transferi, Yapay döllenmede soybağı, Dondurulmuş embriyo, Artificial insemination, Surrogacy, Embryo transfer, Paternity in artificial insemination, Frozen embryo
