Eine vergleichende analyse der rhetorischen strukturen in ausgewählten Türkischen und Deutschen bilderbüchern

Küçük Resim Yok

Tarih

2021

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Trakya Üniversitesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Çocuk kitapları çocukların dil ve okuma becerilerinin gelişimi için kullanılabilecek önemli kaynaklardır. Araştırmacılara göre çocuklar, edebi metinler sayesinde yalnızca dilsel olarak aktarılan mesajlara odaklanmayı ve bunları çözümlemeyi öğrenirler. Edebiyatla aktarılan bu dilsel mesajların çözümlenmesi aşamasında metindeki cümleler arasındaki ilişkiler ve metnin genel bağdaşıklık yapısı önemli görülmektedir. Metinlerdeki bu ilişkilerin ve yapıların çözümlenebilmesi içinse metindilbilimsel yaklaşımlar gereklidir. Bu nedenle, bu çalışmada çocuklara yönelik Türkçe ve Almanca resimli kitaplar metindilbilimsel bir yaklaşım olan sözbilimsel yapı kuramıyla ele alınmıştır. Sözbilimsel yapı kuramı 1988 yılında Mann ve Thompson tarafından geliştirilmiştir. Bu kuramın amacı, bir metindeki ardışık cümlelerin birbirlerine nasıl ilişkiler kurduğunu belirlemek ve böylece metnin nasıl organize edildiğini ortaya çıkarmaktır. Çalışmanın bütüncesini okul öncesi çocuklara yönelik 3 Türkçe ve 3 Almanca resimli kitap ile okul çağındaki çocuklara yönelik 3 Türkçe ve 3 Almanca resimli kitap oluşturmaktadır. Böylece çocuklara yönelik resimli kitaplardaki sözbilimsel yapılarda yaş grubuna veya dile bağlı farklılıklar olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırma sonucunda okul öncesi çocuklara yönelik Türkçe resimli kitaplarda olayları sıralamaya yönelik sözbilimsel ilişkilerin çoğunlukta olduğu, aynı yaş grubundaki Almanca resimli kitaplarda ise ayrıntılandırmaya yönelik ilişkilerin çoğunlukta olduğu görülmüştür. Okul çağındaki çocuklara yönelik resimli kitaplardaki sözbilimsel yapılar nitelik açısından her iki dilde de benzerdir. Fakat nicelik açısından farklıdır. Okul çağındaki çocuklara yönelik Almanca resimli kitapların sayfa sayısı daha fazla olsa da aynı yaş grubundaki Türkçe resimli kitaplardaki sözbilimsel ilişkiler çok daha fazladır. Bu durum, bu yaş grubuna yönelik hazırlanan Türkçe resimli kitaplarda metinlerin, Almanca resimli kitaplarda ise resimlerin daha yoğun olduğunu göstermiştir. Yaş gruplarına göre yapılan karşılaştırmada ise Türkçe resimli kitaplarda her iki yaş grubu arasındaki geçişin çok keskin olduğu görülmüştür. Okul çağındaki çocuklara yönelik Türkçe resimli kitaplarda, okul öncesi çocuklara yönelik Türkçe resimli kitaplara kıyasla iki kat daha fazla sözbilimsel yapı vardır. Bu, Türkçe resimli kitaplarda iki yaş grubu arasındaki geçişte konu ve içerik değişiminin yanı sıra metin uzunluğunun arttırılmasının da önemli olduğunu göstermektedir. Almanca resimli kitaplarda ise bu durum farklıdır. Her iki yaş grubuna yönelik Almanca resimli kitaplardaki sözbilimsel yapı sayısı benzerdir. Bu nedenle Almanca resimli kitaplarda yaş grupları arasındaki farklılığın kitaplardaki metin uzunluğunun arttırılmasından ziyade konu ve içerik bakımından yapıldığı söylenebilir.
Kinderbücher sind wichtige Quellen für die Sprachentwicklung und die Entwicklung der Lesekompetenz von Kindern. Nach Forschern lernen die Kinder durch Kinderbücher sich auf eine nur sprachlich vermittelte Botschaft zu fokussieren und diese zu decodieren. In diesem Decodierungsprozess werden Relationen zwischen benachbarten Sätzen und die Kohärenz in einem Text als besonders wichtig angesehen. Um diese Relationen und die Kohärenz in Texten zu analysieren, sind textlinguistische Ansätze erforderlich. Daher wurden in dieser Arbeit türkische und deutsche Bilderbücher für Kinder mit der rhetorischen Strukturtheorie analysiert, bei der es sich um eine textlinguistische Untersuchung handelt. Die rhetorische Strukturtheorie wurde im Jahre 1988 von Mann und Thompson entwickelt. Das Ziel dieser Theorie ist es festzustellen, welche Relationen zwischen den benachbarten Sätzen in einem kohärenten Text bestehen und wie dieser Text organisiert wird. Das Korpus der Arbeit besteht aus 3 türkishen Bilderbüchern für Vorschulkinder, 3 deutschen Bilderbüchern für Vorschulkinder, 3 türkishen Bilderbüchern für Schulkinder und 3 deutschen Bilderbüchern für Schulkinder. So wurde es analysiert, ob es je nach Altersgruppe oder Sprache Unterschiede zwischen den rhetorischen Strukturen in den Bilderbüchern für Kinder gibt. Als Ergebnis der Analyse wurde es festgestellt, dass in türkischen Bilderbüchern für Vorschulkinder die Relation Ablauf häufig verwendet wird, während in deutschen Bilderbüchern für Vorschulkinder die Relation Elaboration dominiert. Die rhetorischen Strukturen in Bilderbüchern für Schulkinder sind sowohl im Türkischen als auch im Deutschen qualitativ ähnlich. Aber sie sind quantitativ unterschiedlich. Obwohl die deutschen Bilderbücher für Schulkinder mehrere Seiten als türkische Bilderbücher haben, gibt es in türkischen Bilderbüchern für Schulkinder mehrere Relationen als in deutschen Bilderbüchern. Dies zeigt, dass die türkischen Bilderbücher eher Texte, aber die deutschen Bilderbücher eher Bilder enthalten. Bei der Analyse der rhetorischen Strukturen je nach Altersgruppen wurde festgestellt, dass der Übergang zwischen beiden Altersgruppen in türkischen Bilderbüchern sehr scharf ist. Im Vergleich zu türkischen Bilderbüchern für Vorschulkinder gibt es in türkischen Bilderbüchern für Schulkinder zweimal mehr rhetorische Strukturen. Dies zeigt, dass neben Veränderungen in Themen und Inhalten auch die Vergrößerung der Textlänge für den Übergang zwischen zwei Altersgruppen in türkischen Bilderbüchern wichtig ist. In deutschen Bilderbüchern ist aber diese Situation ganz anders. Die Anzahl der rhetorischen Strukturen in deutschen Bilderbüchern ist für beide Altersgruppen ähnlich. Aus diesem Grund kann gesagt werden, dass der Unterschied zwischen Altersgruppen in deutschen Bilderbüchern eher in Bezug auf Thema und Inhalt als Vergrößerung der Textlänge gemacht wird.

Açıklama

Yüksek Lisans

Anahtar Kelimeler

Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature ; Dilbilim

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye