Kuloğlu İlyas Divanı

Abstract

XVII. yüzyıl mutasavvıf şairlerinden Kuloğlu mahlaslı Şeyh Hacı İlyas (ö. 1068/1658), edebiyat tarihimizde hak ettiği ilgiyi ve şöhreti bulamamıştır. Son derece velût bir şair olan Kuloğlu‘nun Bâğ-ı Behişt, Etvâr-ı Seb‘a, Mevlid-i Nebî, Dîvân-ı Mesâbih, Silsile-nâme ve Dîvân-ı Hümâyûn adında toplam altı eseri bulunmaktadır. Bu çalışmada Kuloğlu‘nun hayatı, eserleri, edebî ve tasavvufî şahsiyeti üzerinde durularak Dîvân-ı Hümâyûn adını verdiği ve hemen tamamı dinîtasavvufî şiirlerden oluşan Divan‘ı akademik bir çalışma ile incelenmiştir.

Dîvân-ı Hümâyûn‘da toplam 423 şiir bulunmakta olup bu şiirlerin 401 tanesi Türkçe, 22 tanesi de Farsça yazılmıştır. Eserin tek nüshası, Kuloğlu‘nun kendi el yazısıyla kaleme aldığı ve 1045/1635 yılında tamamladığı müellif nüshası olup çalışma bu nüsha üzerinde yapılmıştır.

Çalışma üç bölümden müteşekkildir. Birinci bölümde Kuloğlu‘nun hayatı, edebî-tasavvufî kişiliği ve eserleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde eser, şekil ve muhteva bakımından incelenmiş, üçüncü bölümde ise eserin transkripsiyonlu metni verilmiştir.

One of the 17th century sufi poets, ġeyh Hacı Ġlyas (d. 1068/1657-58), has the pseudonym Kuloğlu, did not find the attention and fame he deserved in our literary history. Kuloğlu, who is an extremely prolific poet, has a total of six works called Bâğ-ı BehiĢt, Etvâr-ı Seb‘a, Mevlid-i Nebî, Dîvân-ı Mesâbih, Silsile-nâme and Dîvân-ı Hümâyûn. In this study, Kuloğlu‘s life, works, literary and sufistic personality, and his Divan, which he called Dîvân-ı Hümâyûn and which consists almost entirely of religious-sufistic poems, were examined with an academic study.

There are totally 423 poems in Dîvân-ı Hümâyûn, 401 of these poems were written in Turkish and 22 of them were written in Persian. The only copy of the work is the author‘s copy, which Kuloğlu wrote in his own handwriting and completed in 1045/1635, and the study was carried out on this copy.

The work consists of three parts. In the first chapter, Kuloğlu‘s life, literarysufistic

personality and works are emphasized. In the second part, the work is examined in terms of form and content, and in the third part, the transcripted text of the work is given.