AAli tokombayev - Kanduu Cıldar giriş-metin-dizin

Abstract

Aalı Tokombayev’in 1916 yılında Türkistan halklarının isyanını ve Çin’e kaçışını konu ettiği tarihi manzum romanı “Kanduu Cıldar”, Kırgız Edebiyatındaki yerinin büyük olması sebebiyle yazarına da ün kazandırmıştır. Kırgız sözlü geleneği, Kırgız tarihi, kültürü, Kırgız Türkçesi söz varlığı vb. hususlarda kapsamlı fikirler edinebileceğimiz gibi Türk dil bilimi incelemeleri açısından da önemli bir araştırma sahası olan bu eserde çekim ekleri esas alınarak ek dizini oluşturulması amaçlanmıştır. Çalışmamızda “Kanduu Cıldar” romanının 1991 basımının 1. cildi incelenmiştir. Kiril harfli metinlerin Latin alfabesine transkripsiyonunun verilmesinin ardından yapım ve çekim eklerini genel hatları ile ele aldığımız gramer incelemesi, çekim eklerinden oluşan ek dizini oluşturulmuştur. İncelememizin giriş bölümünde eserde söz konusu dönem olan Çarlık Rusya’sı döneminde Kırgızistan’ın durumu hakkında genel bilgiler verilmiş, Kırgız Türkçesi ve Kırgız Edebiyatına değinilerek eserin yazarı Aalı Tokombayev tanıtılmıştır. İkinci bölümde gramer incelemesi, metinler ve ek dizini yer almıştır. Üçüncü bölüm sonuç ve kaynakçadan oluşmaktadır. Ek dizin incelemesi TürkSözDiz programı aracılığında, kıta numarası – dize numarası esas alınarak oluşturulmuştur. Ardından eklerin tespitinde kolaylık sağlanması adına, metinlere kıta numaraları verilmiştir. Ek dizinde yer alan kıta numaralarında TürkSözDiz programının sistemi nedeniyle dört haneli rakamlar dışındaki numaraların başında “0” bulunmaktadır. (0010 / 01) (1212 / 04) Lehçe çalışmalarına yönelik bu tür incelemeler; zamanında birbirinden koparılan Türk milletlerini dil, tarih, kültür vb. bakımdan daha iyi anlamamıza olanak sağlayacaktır.

Aalı Tokombayev’s historical poetic novel “Kanduu Cıldar”, in which the people of Turkestan revolt and flee to China in 1916, Due to its great place in Kyrgyz literature, it also brought fame to its author. Kyrgyz oral tradition, Kyrgyz history, culture, Kyrgyz Turkish vocabulary etc . In this work, which is an important research field in terms of Turkish linguistics studies, it is aimed to create an appendix index based on inflectional suffixes. In our study, the 1991 edition of the novel “Kanduu Cıldar” was examined. After the transcription of the Cyrillic letter texts into the Latin alphabet, the grammatical analysis that we discussed in general terms, the suffix index consisting of inflectional suffixes was created. In the introduction part of our study, general information about the situation of Kyrgyzstan in the period of Tsarist Russia, which is the period in question in the work, is given, and the author of the work, Aali Tokombayev, is introduced by referring to Kyrgyz Turkish and Kyrgyz Literature . In the second part, there is a grammar review, texts and an appendix index. The third part consists of conclusion and bibliography. The additional index analysis was created through the TürkSözDiz program, based on the stanza number – string number. Then, continent numbers are given to the texts in order to facilitate the identification of the appendices. Due to the system of the TürkSözDiz program, the continent numbers in the supplementary index have a “0” at the beginning of the numbers excluding the four-digit numbers.(0010 / 01) (1212 / 04) Such studies on Polish studies; Turkish nations separated from each other in time, language, history, culture etc. It will enable us to understand better.