Cinuçen Tanrıkorur’un terkîb etmiş olduğu şedd-i sabâ makamının tahlili doğrultusunda türk müziği keman eğitimine yönelik şedd-i sabâ etüdün oluşturulması

Abstract

Türk müziğinin tarihsel sürecine bakıldığında müziğin öğrenimi ve aktarımı bakımından kullanılan yöntemlerin başında meşk sistemi gelmektedir. Usta olarak adlandırılan kişinin bilgi, beceri ve tecrübesi dâhilinde eser icrası ile gerçekleştirilen bu yöntem neticesinde çırak olarak adlandırılan kişi Türk müziği üslubu, eserin ait olduğu makamın yapısı, makamı oluşturan unsurları (seyir, geçki vb.) ve Türk müziği usûlleri hakkında bilgi edinir. Zaman içerisinde meydana gelen eserlerin asıl yapısının değişime uğraması yahut tamamen unutulması, öğrenim süreci içerisinde teknik beceri kazanımına yönelik bir çalışmaya yer verilmemesi bu eğitim sisteminin en önemli eksiklikleri olarak görülmektedir. Keman icrasında entonasyonun gerektiği gibi olması, doğru bir ton elde edinimi, sağ ve sol el koordinasyonu, yay hâkimiyeti ve konum değişiklikleri becerisinin kazanımı oldukça önemli olmakla beraber teknik çalışmalar gerektiren konulardır. Bu bakımdan Türk müziği keman eğitimine yönelik mevcut kaynaklara bakıldığında materyal sayısının oldukça az olduğu görülmektedir. Türk müziği tarihi içerisinde bestelemiş olduğu eserleriyle yaşamış olduğu döneme damgasını vuran ve eserlerinin öğretim materyali olarak kullanıldığı birçok bestekâr bulunmaktadır. 20. yy. içerisindeki öne çıkan en önemli isimlerden biri de Cinuçen Tanrıkorur’dur (1938-2000). Cinuçen Tanrıkorur’un terkîb etmiş olduğu makamlardan biri olan Şedd-i Sabâ makamıyla ilgili bir çalışmanın bulunmaması, ilgili makamın daha iyi anlaşılması için Şedd-i Sabâ makamında bestelemiş olduğu eserlerin ayrıntılı bir biçimde tahlil edilmesi gerekliliği düşünülmektedir. Bu çalışmada Cinuçen Tanrıkorur’un terkîb etmiş olduğu Şedd-i Sabâ makamının tahlili ve bu doğrultuda Türk müziği keman eğitimine yönelik teknik beceri kazandıracak/arttıracak Şedd-i Sabâ etüdün oluşturulması amacıyla nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır.

Considering the historical process of the Turkish music, the practise system is among leading methods used in the education and transfer of music. As a result of this method which is fulfilled with the performance of the work within the scope of the knowledge, skills and experiences of the person called master, the person called apprentice will obtain information about the Turkish music style, structure of the maqam of the work, elements (such as course and route) comprising the maqam and the Turkish music methods. The most noteworthy deficiencies of this system of education are that the original structure of the work created in the course of time either undergoes a change or is completely forgotten and there is no study on the acquirement of technical skills within the educational process. In violin performance, a proper intonation, acquirement of a correct tone, right and left hand coordination, string domination and acquirement of the position changes skill are crucial issues and they require technical studies. In this respect considering the present resources concerning the Turkish music violin education, the materials are not adequate in number. The Turkish music history contains many composers who left a mark with the work they composed in their period and whose work was used as an educational material. One of the most noteworthy names coming to the forefront in the 20th century was Cinuçen Tanrıkorur (1938-2000). Lack of studies on the Şedd-i Sabâ maqam which was one of the maqams composed by Cinuçen Tanrıkorur, makes us think that the work he had composed in the Şedd-i Sabâ maqam should be analyzed in detail in order to understand the aforementioned maqam better. This study used the qualitative research method to analyze the Şedd-i Sabâ maqam composed by Cinuçen Tanrıkorur and to create a Şedd-i Sabâ etude that might add/increase technical skills concerning the Turkish music violin education.