Lise öğrencilerinin siber zorbalık ile medya okuryazarlık ve akıllı telefon bağımlılğı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi : Uzunköprü ilçesi örneği

Abstract

Bu tez araştırmasının temel amacı, Trakya Bölgesi Edirne İli Uzunköprü ilçesinde çeşitli devlet okullarının lise kademesinde öğrenim gören lise öğrencilerinin siber zorbalık düzeyleri ile akıllı telefon bağımlılığı, medya okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışma grubunu, Edirne İli Uzunköprü ilçesinde çeşitli devlet okullarının lise kademesinde farklı sınıf düzeylerinde öğrenim gören 431 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Veriler Şubat- Nisan ayları arasında gönüllülük esasına göre Google Anketler vasıtasıyla toplanmıştır. Analiz sürecinde verilerin normal dağılım göstermediği tespit edildiğinde parametrik olmayan testler Mann Whitney U, Kruskal Wallis ve Spearman Rank kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları incelendiğinde lise öğrencilerinin siber zorbalık düzeyinin düşük seviye olduğu gözlenmiştir. Cinsiyet açısından ele alındığında erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre siber zorbalık eğiliminin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada diğer değişkenler olan sınıf düzeyi, okul türü, ebeveynlerin birlikte olma durumu, ebeveynlerin ekonomik durumu ve internette tercih edilen uygulama türü açısından lise öğrencilerinin siber zorbalık düzeyleri arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Son olarak, yürütülen korelasyon analizi sonucunda siber zorbalık ile diğer değişkenler olan akıllı telefon bağımlılığı arasında pozitif yönde anlamlı zayıf bir ilişkinin varlığı ve medya okuryazarlık ise negatif yönde anlamlı zayıf bir ilişkinin varlığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca, medya okuryazarlık alt boyutlarından “farkında olma, bilgi sahibi olma”, “analiz edebilme, tepki oluşturabilme”

ve “yargılayabilme, örtük mesajları görebilme” ile siber zorbalık arasında negatif yönde anlamlı zayıf ilişkilerin olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmada, bulgular doğrultusunda tartışma ve öneriler yapılmıştır.

The main purpose of this thesis research is to examine the relationship between cyberbullying, smartphone addiction, media literacy levels of high school students studying at the high school level of various public schools in Uzunköprü, Edirne Province, Thrace Region. The study group consists of 431 high school students studying at different grade levels at the high school level of various public schools in Uzunköprü district of Edirne Province. Data were collected on a voluntary basis through Google Surveys between February and April. When it was determined that the data did not show normal distribution during the analysis process, non-parametric tests Mann Whitney U, Kruskal Wallis and Spearman Rank were used. When the findings of the study were examined, it was observed that the cyberbullying level of high school students was low. In terms of gender, it has been determined that male students have a higher cyberbullying tendency than female students. In the study, it was observed that there was no significant difference between the cyberbullying levels of high school students in terms of grade level, school type, parental coexistence, parents' economic status and the type of application preferred on the Internet. As a result of the correlation analysis carried out, there was a weak and significant positive relationship between cyberbullying and smartphone addiction. In addition, the existence of a weak and meaningful negative relationship between cyberbullying and media literacy has emerged. Finally, it has been revealed that there are weak and negative relationships between cyberbullying and media literacy sub-

dimensions such as "being aware, having knowledge", "analyzing, reacting" and "judging, seeing implicit messages". In the research, discussions and suggestions were made in line with the findings.