Kıbrıs’ın Yunanistan’ ilhakı amacıyla adada Türklere karşı yürütülen siyasi ve askeri faaliyetler (1950-1960)
Özet
Kıbrıs; stratejik konumu nedeniyle tarihin erken dönemlerinden itibaren
egemenler arasındaki mücadelelere sahne olmuştur. 1570 yılında Osmanlı Devleti
tarafından fethedilen ada 308 yıl boyunca fiilen Türk idaresinde kaldı. 1878 yılında
adanın İngiltere’ye devri Kıbrıs’ta demografik yapının Rumlar lehine gelişmesine,
ayrılıkçı faaliyetlerin hızlanmasına neden oldu. Özellikle II. Dünya Savaşı sonrası
gelişen süreçte İngiltere’nin güç kaybederek sömürge topraklarından geri çekilmeye
başlaması Kıbrıslı Rumların Yunanistan’a katılma isteğini artırıyordu. Kilise
öncülüğünde teşkilâtlanan Rumlar bu maksatla 1950 yılında plebisit gerçekleştirerek
ilhak taleplerini somut bir biçimde ortaya koymuştur. Türkiye ve İngiltere için kabul
edilemez olan ilhak, adada gerilimin yükselmesine neden oldu. Makarios
öncülüğünde teşkilâtlanan Rumlar bu dönemde EOKA adlı tedhiş örgütünü kurarak
şiddeti çözüme ulaşmakta bir yöntem olarak kullanmayı tercih etti.
Yunanistan tarafından askeri ve siyasi açıdan desteklenen Rum faaliyetleri
ada Türkleri ve Türkiye tarafından tepki ile karşılanmış, 1940’lı yıllardan itibaren
oluşturulmaya başlanan Türk siyasi teşkilâtlanmaları 1955 yılından itibaren askeri
yapılar ile desteklenmişti. Kıbrıs Türk Mukavemet Teşkilâtı (TMT) bu dönemde
Türkiye tarafından kurulan askeri bir teşkilâttı. Türk hükümetinin bu dönemdeki
politik yaklaşımının temellerini ise “Taksim Tezi” oluşturdu.
Çalışma; Kıbrıs Rumlarının Yunan Megali ideası bağlamında 1950-1960
yılları arasında yürüttüğü faaliyetler ile Kıbrıs Türkü’nün varlık mücadelesini sebep
sonuç ilişkisi içerisinde aktarmaktadır. Cyprus has been the scene of struggles between the sovereigns from the early
stages of history due to its strategic location. Conquered by the Ottoman Empire in
1570, the island remained under de facto Turkish authority during 308 years. The
transfer of the island to Britain in 1878 led to the development of the demographic
structure in favour of the Greek Cypriots and the acceleration of separatist activities.
Especially during the process after World War II, Britain began to lose its power and
started to withdraw from its colonial territories, and this situation increased the Greek
Cypriots' willingness to join Greece. For this purpose, the Greeks organized under
the leadership of the church carried out the plebiscite in 1950 and revealed the
demands of annexation in a concrete manner. Annexation which was unacceptable to
Turkey and the UK, has caused a rise in tension on the island. The Greeks, organized
under the leadership of Makarios, chose to use violence as a method to reach a
solution by establishing a non-governmental organization called EOKA in this
period.
Greek Cypriots’ military and political activities supported Greece were
reacted by Turkish Cypriots and Turkey and the Turkish political organization began
to be established since the 1940s was supported by military structures since 1955.
Cyprus Turkish Resistance Organization (TMT) is a military organization established
by Turkey in this period. Political approach of Turkish Government to Cyprus
conflict was based on “The Thesis of Partition” in this period.
This study elaborates Greek Cypriots’ activities between 1950 and 1960 in
the context of Greek Megali Idea and Turkish Cypriots’ struggle for life within cause
and effect relationship.
Koleksiyonlar
- Tez Koleksiyonu [2146]