Yazar "Demir, Ahmet Mete" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Bipolar bozukluk hastalarında kognisyon alt gruplarının BDNF, GDNF ve IL-6 ile ilişkisi
    (Trakya Üniversitesi, 2023) Demir, Ahmet Mete; Görgülü, Yasemin
    Bipolar bozukluk, kronik, ilerleyici ve tekrarlayıcı bir bozukluktur. Bipolar bozukluğun yürütücü işlev, bellek ve dikkat bozuklukları ile seyreden bir bozukluk olduğu ve bilişsel bozuklukların ötimik dönemde de devam ettiği bilinmektedir. Klinik özelliklere ek olarak, bipolar bozuklukta bilişsel performansın heterojen olduğuna dair kanıtlar bulunmaktadır. Bazı hastalarda ciddi bilişsel bozukluklar görülürken neden diğer hastalarda bilişsel bozukluk görülmediği bilinmemektedir. Bu araştırmada; bipolar bozukluk-I tanılı hastalar bilişsel performanslarına göre alt gruplara ayrılarak, klinik özellikler, bilişsel işlevler ve serum BDNF, GDNF ve IL-6 düzeyi arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmamıza, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı polikliniğine başvuran, DSM-5 tanı ölçütlerine göre bipolar bozukluk-I tanı ölçütlerini karşılayan 149 hasta ve 48 sağlıklı kontrol dahil edildi. Tüm katılımcıların serum BDNF, GDNF ve IL-6 düzeyleri; bipolar bozukluk grubundaki hastaların ayrıca ilaç kan (lityum, valproik asit), CRP, TSH, vitamin B12 düzeyleri ölçüldü. Katılımcılar için sosyodemografik veri formu dolduruldu ve oluşturduğumuz nörobilişsel test bataryası (Stroop testi, sözel bellek süreçleri testi, sayı dizisi testi, kontrollü kelime çağrışım testi, saat çizme testi) ile bilişsel işlevler değerlendirildi. Bipolar bozukluk tanılı hastalara ayrıca Young Mani Derecelendirme Ölçeği ve Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği uygulandı. Bipolar bozukluk tanılı hastaların, test bataryası puanlarına göre; bilişsel bileşenlerinde bozulma olmayan "bilişsel işlevleri korunmuş olan hastalar"; bilişsel alt bileşenlerinin bir veya birkaçında kısmi bozulma olan "bilişsel işlevleri kısmen bozulmuş olan hastalar" ve bilişsel alt bileşenlerinin tamamında ciddi bozulma izlenen "bilişsel işlevleri bütünsel bozulmuş olan hastalar" şeklinde üç bilişsel alt gruba ayrıldığı bulundu. Bipolar bozukluk grubundakiler, remisyonda olmalarına rağmen, sağlıklı kontrollere kıyasla bilişsel testlerin büyük kısmında daha düşük performans gösterdi. Bilişsel alanlardaki en belirgin bozuklukların işleme hızı ve sözel bellekte olduğu, bu alanların bilişsel alt grupları ayırt etmede önemli olduğu belirlendi. Bilişsel testte; sağlıklı kontrollere kıyasla, bilişsel işlevleri korunmuş olan grup benzer, bilişsel işlevleri kısmen bozulmuş olan grup inhibisyon kontrolü ve işleme hızı dışındaki alanlarda daha düşük ve bilişsel işlevleri bütünsel bozulmuş olan grup tüm bilişsel alanlarda önemli ölçüde daha düşük performans gösterdi. Araştırmamızda, kontrol grubuna göre bipolar bozukluk grubunun serum GDNF ve IL-6 düzeylerinin düşük, BDNF düzeyinin yüksek olduğu bulunmuştur. BDNF düzeyi, bilişsel işlevleri kısmen bozulmuş olan grupta en yüksek, kontrol grubunda en düşük saptanmıştır. Serum GDNF ve IL-6 düzeyleri bilişsel alt gruplar arasında benzer iken, en yüksek kontrol grubunda saptanmıştır. CRP düzeyi en yüksek bilişsel işlevleri bütünsel bozulmuş olan grupta bulunmuştur. BDNF düzeyi ile inhibisyon kontrolü performansı arasında pozitif; sözel akıcılık, çalışma belleği, kısa ve uzun süreli bellek performansları arasında negatif ilişki olduğu; GDNF düzeyi ile sözel akıcılık, çalışma belleği, kısa ve uzun süreli bellek performansları arasında pozitif ilişki olduğu; IL-6 düzeyi ile çalışma belleği, kısa ve uzun süreli bellek performansları arasında pozitif ilişki olduğu tespit edilmiştir. CRP düzeyi ile tüm bilişsel alan performansları arasında negatif ilişki olduğu saptanmıştır. Bu araştırma; bipolar bozukluk hastalarında bilişsel işlevler, bilişsel alt gruplar, bu grupların klinik özellikleri ve serum BDNF, GDNF ve IL-6 düzeylerini aynı anda inceleyen ilk araştırmadır. Bilişsel alt gruplar arasında sosyodemografik veriler, klinik özellikler, bilişsel işlevler ve serum BDNF, GDNF ve IL-6 düzeyleri bakımından bazı farklar bulunmuştur. Bilişte bozulma ile serum BDNF düzeyinin giderek artması ve belli bir bozulmadan sonra azalmaya başlaması; BDNF'nin beyindeki bir hasara yanıt olarak artmaya başladığı ancak, beyin hasarı boyutunun aşırı olmasıyla azaldığı yönündeki bulguları desteklemektedir. IL-6 ve GDNF ile bilişsel performans arasında pozitif ilişki bulunması, bu faktörlerin bilişsel işlevleri koruyucu bir etkisi olabileceğini düşündürmektedir. Anahtar kelimeler: Bipolar bozukluk, biliş, BDNF, GDNF, IL-6