Yazar "Şahin, Meryem" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Bazı yabani ayçiçeği türlerinin çekirdek DNA içeriklerinin belirlenmesi
    (Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019) Şahin, Meryem; Kaya, Yalçın
    Ayçiçeği ülkemizin en önemli yağ bitkisidir. Yazlık ekilmesi ve ülkemizde genelde kuru tarım yapılması nedeniyle, bazı yıllarda yaşanan kuraklık vb. abiyotik stres koşullarının yanında orobanş, mildiyö vb. biyotik streslerden de fazlaca etkilenmektedir. Bu nedenler ve son yıllarda artan küresel ısınma nedeniyle de, yeni geliştirilecek ayçiçeği hibritlerinin bu stres koşullarına dayanıklı olması mutlak gereklidir. Bunun yanında, hibrit ıslahında yüksek heterosis elde etmek için ebeveynlerin birbirine genetik uzaklıklarını bilmek son derece yüksek önem arz etmektedir. Ayçiçeği (Helianthus spp) cinsinin anavatanı Amerika olup, 37 çok yıllık ve 14 tek yıllık türden oluşmaktadır. Yabani ayçiçeği (Helianthus spp) türleri biyotik ve abiyotik stres koşullarına dayanıklı birçok gen kaynağına sahip olup, bu dayanıklılık genlerinin kültürü yapılan ayçiçeğine aktarılmasında sürekli bir dayanıklılık sağlanması için büyük önem arz etmektedir. Bu hedefler doğrultusunda çalışmanın amacı, ülkemiz koşullarında durumlarını belirlemek için yurt dışından getirilen 13 türe ait tek yıllık 70 yabani ayçiçeği (Helianthus spp.) elde edilmiş türünün çekirdek DNA içeriklerini flow sitometri ile belirleyerek, aksesyonların ploidi düzeylerini ortaya çıkarmaktır. Çalışmada genetik materyal olarak özellikle, başta orobanş olmak üzere, kuraklığa dayanıklılık ve ayçiçeğinde birçok hastalığa dayanıklı genlere sahip tek yıllık yabani ayçiçeği türleri seçilmiştir. Bu genetik materyallerde, daha sonra başta yüksek heterosis eldesi için ebeveynlerin seçimi olmak üzere, ayçiçeğinde yabanilerle yapılacak diğer çalışmalara temel olması amacıyla, Flow Sitometri yöntemiyle bu yabani türlerin DNA içerikleri ölçülerek ploidi düzeyleri belirlenmiştir. Araştırma verilerine göre; çekirdek DNA içerikleri arasında değişimlerin ayçiçeği türlerinin istatistiki olarak önemli olduğu saptanmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre, kullanılan ayçiçeği türlerinin ortalama 2C çekirdek DNA içerikleri 6,2 pg/2C (H. neglectus ) ile 23,6 pg/2C (H. agrestis) arasında değişmektedir. Yapılan sitolojik incelemelerde kromozomları sayılan iki türün de 2n=2X=34 ile diploid oldukları görülmüştür. Çalışmada, doğru ve güvenilir bir yöntemle, dünyada ilk defa yabani ayçiçeği türlerin DNA içerikleri belirlenmiştir. Sonuç olarak, uygun olan yöntem florasan boya, standart ve örnek hazırlama tekniği kullanmak suretiyle, flow sitometri ile yapılmış çekirdek DNA analizi sonucu elde edilmiş çekirdek DNA bilgisi cinsin içerisinde yer alan türlerin taksonomik teşhisi, sınıflandırılması, ploidi analizi, genom yapı, ilişki ve evrimlerinin incelenmesi, ıslah programları ve türler arası melezlerde hibritlerin teşhisinde ve incelenmesinde yararlı olacağı saptanmıştır. Bunun yanında flow sitometri analizinin ıslah ve taksonomik çalışmalarda morfolojik gözlemlerde tespit edilmesi mümkün olmayan tür karışıklıklarının belirlenmesinde ve heterojen yapıda olanların tespitinde kullanılabileceği ortaya konulmuştur.