Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır'ın Hak Dini Kur'an Dili adlı tefsirinin değerler eğitimi açısından bir değerlendirmesi
Özet
Türkiye eğitim sisteminde son dönemde önem kazanan değerler eğitimi, gün
geçtikçe eğitimin her kademesinde öğrencilere kazandırılmak istenen değerlerin
aktarımında güçlü bir konuma sahiptir. Çalışmamızda değerler eğitimi alanındaki
uygulanabilirliği sağlayan hususları etkin hale getirebilme ve adı geçen değerlerin
önemine bir kez vurgu yapma hedeflenmiştir. Ayrıca 20. Yüzyılın ilk dönem
müfessirlerinden olan Elmalılı M. Hamdi Yazır’ın Hak Dini Kur’an Dili tefsirinde
tarafımızca belirlenen temel değer kavramlarının incelenerek alanında daha önce
çalışılmamış olan bir eksikliği gidermek ve Türk eğitim sistemine bir katkı sunmak
amacıyla yazılmıştır.
Araştırmamızda Elmalılı M. Hamdi Yazır’ın Hak Dini Kur’an Dili adlı
tefsirinde Milli Eğitim Bakanlığı Yönergesi’nde de yer alan bazı değerlerin yanında,
evrensel, dini ve manevi değerlerin incelenmesi yapılmıştır. Diğer taraftan temel
konumda olan değer kavramının diğer disiplinlerle olan ilişkisi incelenmiş olup,
bunun önemi bir kez daha vurgulanmıştır.
Çalışmada ilk olarak belirlenen değerlerin tefsirde tespiti yapılmıştır. Temel
ahlaki ve dini değerleri öncelik alarak oluşturulan değerler listesinde yer alan her bir
değerin tefsirde incelenmesine yer verilmiştir. Değerlerin bir kısmı isim ve kavram
olarak incelenmiş bir kısmı ise konunun ele alınış şekline bağlı olarak ilgili değere
işaret eden kavramlar noktasında ele alınmıştır.
Çalışmamız, Giriş kısmının ardından üç temel bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölümde “Kuramsal Çerçeve: Değerler Eğitimi”, ikinci bölümde “Kur’an ve
Değerler”, üçüncü bölümde ise “Elmalılı M. Hamdi Yazır ve Tefsirinde Değerler”
adlı konu başlıkları oluşturulmuştur. Çalışmamızda elde edilen bulgular ise sonuç
kısmında verilmektedir.
Değerlerin incelenmesinde her dönem güncelliğini koruyan bu değerlerden
bir kısmının Kur’an-ı Kerim’de daha sık geçtiğini, örneğin adalet, sabır, şükür,
hikmet bunların başında gelirken bir kısmının da cesaret, hoşgörü, tevazu gibi
değerlerin daha az sıklıkta olduğu belirlenmiştir. İncelemeye tabi tutulan her bir
değerin faklı mahiyetine işaret eden ayetlerin olduğu göz önünde bulundurulursa biz
de bu farklılıkları başlıklar halinde aktardığımızı belirtmek isteriz.
Araştırmamızda yaptığımız incelemeler neticesinde Elmalılı M. Hamdi
Yazır’ın bazı değerleri temel erdemler (adalet, iffet, şecaat, hikmet) nispetinde
değerlendirdiğini ve buna yönelik bazı açıklamalarda bulunduğunu görüyoruz. Bazı
değerlerde ise Kur’an’ın işaret ettiği noktadan hareketle insana ve topluma
uygulanabilirliği noktasında çıkarımlarda bulunduğu görülmüştür. Elmalılı M.
Hamdi Yazır’ın Hak Dini Kur’an Dili adlı tefsirinin diğer tefsirlerde olduğu gibi her
ne kadar yazıldığı dönemi kapsayan nitelikte kaleme alındığı düşünülse de ayetlerin
mana ve derinliğini aktarmada günümüzde bile dil, belagat ve zengin edebi yönünü
de sayarsak güncelliğini, nüfuzunu hala korumakta ve sürdürmektedir. Bu açıdan
eserin muhteviyatı ve işaret ettiği hususlar eğitim sisteminde teori ve pratik alanda
değer kazanımları açısından önemli görülmüş ve bundan sonraki akademik
çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Values education, which has continued to gain importance in the Turkish
education system recently, has a strong position in transferring the values that are
desired to be gained to students at every level of education day by day. In our study,
it is aimed to enable the aspects that ensure the applicability in the field of values
education and to emphasize the importance of the mentioned values once again. In
addition, to make a contribution to the Turkish educational system by examining the
basic value concepts in the interpretation of one of the early commentators of the
20th century Elmalılı M. Hamdi Yazır in his work Hak Dini Kur'an Dili.
In our research, universal, religious and spiritual values were examined in
addition to some values included in the Directive of the Ministry of National
Education in Elmalılı M. Hamdi Yazır's work called Hak Dini Kur'an Dili. On the
other hand, the relationship between the fundamental concept of value and other
disciplines has been examined, and its importance has been emphasized once again.
Firstly, the determined values were examined in the related work we
studied. An analysis of values was made with the values list created by taking into
consideration the basic moral and religious values as priority. Some of the values
were examined as names and concepts, and some of them were discussed in terms of
concepts pointing to the relevant values.
Our work consists of three bases of construction. In the first chapter, "The
Theoretical Framework: The Qur'an and Values", in the second chapter "Elmalılı M.
Hamdi Yazır and Values in his Commentary", lastly the results obtained from this
study are given as a conclusion.
In the examination of values, it has been determined that some of these
values, which are always up-to-date, are mentioned more frequently in the Qur'an,
for example, justice, patience, gratitude, wisdom are the leading ones, while some of
them are less frequent. To give an example, values such as courage, tolerance and
humility were found to be less. Considering that there are verses pointing to the
different nature of each value under examination, we would like to point out that we
have mentioned these differences under headings.
While examinating the values, it has been determined that some of these
values, which are always up-to-date, like justice, patience, gratitude and wisdom are
mentioned more frequently in the Qur'an, while some of them are less frequent. To
give an example, values such as courage, tolerance and humility were found to be
less. Considering that there are verses pointing to the different nature of each value
under examination, we would like to point out that we have mentioned these
differences under headings in our study. As a result of the examinations we made in
our research, we show that Elmalılı M. Hamdi Yazır evaluates some values in terms
of basic virtues (Justice, Chastity, Virtue, Wisdom) and gives some explanations
about these. Although it is thought that Elmalılı M. Hamdi Yazır's work called Hak
Dini Kur'an Dili was written in a way that covers the period it was written, as in
other works of the period, it is still relevant, up to date and maintains its influence in
conveying the meaning and depth of the verses, considering the language, rhetoric
and rich literary aspect. In conclusion, the content of the work and the points
mentioned are considered important in terms of value gains in the field of theory and
practice in our education system, and believed that it will contribute to future
academic studies.
Koleksiyonlar
- Tez Koleksiyonu [2146]