İklim değişikliğinin finansal piyasalara etkisi : Türkiye örneği
Özet
Bu tezde Türkiye için iklim değişikliği ve finansal piyasalar arasındaki
ilişkinin incelenmesi hedeflenmektedir. Bu amaç doğrultusunda, finansal piyasaların
göstergesi olarak BİSTTUM endeksi ve iklim değişikliğinin göstergesi olarak ise
kuraklık ve sıcaklık göstergeleri dikkate alınmak istenilmiş ve bu bağlamda, kuraklık
göstergesi olan yağış endeksi SPI (Standartlaştırılmış Yağış Endeksi), Türkiye aylık
ortalama yağış verisi kullanılarak SPI3 kuraklık endeksi hesaplanmış ve Küresel
Yüzey Sıcaklığı Anomalileriyle birlikte dikkate alınmıştır. Bunlara ek olarak, USD/TL
dolar kuru, M2 para arzı ve TÜFE’nin de finansal piyasalar üzerindeki etkisi de modele
dahil edilmiştir. Çalışma, 2010-2020 yıllarını ve aylık verileri kapsamaktadır.
Çalışmada, BISTTUM, USD, M2 ve TUFE değişkenlerinin doğal
logaritmaları alınarak değişkenler dönüştürülmüş ve sırasıyla, LBISTTUM, LUSD,
LM2 ve LTUFE olarak isimlendirilmiştir. Daha sonra, analizler dönüştürülmüş veriler
kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Değişkenlerin durağanlığını incelemek için Augmented Dickey-Fuller (ADF)
ve Phillips-Perron (PP) testleri uygulanarak değişkenlerden LBISTTUM, LUSD, LM2
ve LTUFE serileri iki test istatistiğine göre de fark durağan olarak elde edilirken. SPI3
ve ASICAK serilerinin ise seviyesinde durağan olduğu saptanmıştır. ADF ve PP
testine göre SPI3 ve ASICAK serileri seviyelerinde durağan olduğu için bu
değişkenler hariç tutularak, seviyesinde durağan olmayan serilere tek kırılmalı ZivotAndrews
(ZA)
ve
çok
kırılmalı
Carrion-i
Silvestre
(CS)
testleri
uygulanmıştır.
ZA
testi
sonucuna
göre ise LM2 para arzı serisinin sabitte ve trendde tek kırılmalı olarak
seviyesinde durağan diğer tüm serilerin ise yapısal kırılmalar altında fark durağan
olduğu gözlemlenmektedir. 3 kırılma varsayımı altında uygulanan CS testi sonucuna
göre seviyesinde durağan olmayan seriler, yapısal kırılmalar altında fark durağan
olduğu gözlemlenmiştir.
Son olarak, iklim değişikliğinin finansal piyasalara etkisinin araştırılması için
yapısal kırılmaları da dikkate alarak ARDL-Sınır testi uygulanmıştır. ARDL-Sınır testi
sonuçları incelendiğinde seriler arasında uzun dönem ilişkinin olduğu saptanmıştır.
Model varsayımları da incelenerek hepsinin yerine getirildiği ve parametrelerin
incelenen dönem içinde istikrarlı olduğu gözlemlenmiştir. The aim of this thesis is to examine the relationship between climate change
and Turkey's finasal markets. For this purpose, the BISTUM index is considered a sign
of climate change as a sign of drought and temperature indicators as a sign of financial
markets. Accordingly, the precipitation index, which is a drought indicator, is
calculated based on SPI (standardized rain Index), SPI3 drought index, Turkey's
annual precipitation average and Global surface temperature Abnormal values
(ASICAK). This model also takes into account the impact of USD/TL, M2 monetary
supply and CPI on financial markets. The operation covers the time between 2010 to
2020.
In the analysis, the natural logarithms of BISTTUM, USD, M2 and CPI are
calculated and called as LBISTTUM, LUSD, LM2 and LCPI, respectively.
Firstly, Augmented Dickey Fuller (ADF) and Phillips-Perron (PP) tests are
applied to test the unit root of the series. Accordingly, the results show that
LBISTTUM, LUSD, LM2 and LCPI are not stationary and SPI3 and ASICAK series
are stationary. After that except stationary series, the single-break Zivot-Andrews
(ZA) and multiple breaks Carroin-i Silvestre (CS) tests are applied. According to
results of the ZA test, LM2 is stationary with level and trend breaks, however, all other
series are not stationary with breaks. According to the results of the CS test conducted
under the assumption of three breakages, the difference under structural breakages was
observed to be stable.
Finally, the ARDL-Bound test is applied to investigate the effects of climate
change on financial markets with structural breaks. The results of ARDL-Bound test
show that there is a long-term relationship between the series. The model assumptions
are satisfied and the parameters are stable.
Koleksiyonlar
- Tez Koleksiyonu [2146]