Arnavutça’da bir Türk yazar: Orhan Pamuk ve eserlerindeki kültürel unsurların çevirisi üzerine bir çalışma

Abstract

Bu tezin çalışması, kaynak metinden erek metne yapılan kültürel unsurlara ilişkin çevirinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Kültürel unsurlar mercek altına alınarak çevirmenin çeviri sırasında izlediği çeviri stratejileri tespit edilmeye çalışılmaktadır. Çalışmanın gerçekleştirilmesi için Türk yazar Orhan Pamuk'un çevirmen Drita Çetaku Turdiu tarafından Arnavutçaya çevrilmiş iki romanı araştırma nesnesi olarak belirlenmiştir. Tez üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk olarak çalışmanın kısa bir özetinin sunulmasının ardından birinci bölümde “Çeviride Kültür” başlığı altında kuramsal çerçeve ele alınmaktadır. İkinci kısımda ‘‘Orhan Pamuk ve Eserleri’’ üzerinde durulmaktadır. Üçüncü kısımda Pamuk'un Arnavutçaya çevrilen romanlarından ilk ikisi olan Benim Adım Kırmızı (2019) ve Kar (2006) adlı romanları detaylı olarak irdelendikten sonra çeviri odağında karşılaştırmalı olarak metinsel inceleme yapılmaktadır. Pamuk'un Benim Adım Kırmızı (2019) ve Kar (2006) adlı romanlarını, çeviribilim araştırmacıları Peter Newmark tarafından önerilen kültürel unsurların sınıflandırması ve Lawrence Venuti’ninöne sürdüğü çeviri stratejileri bağlamında Arnavutça erek metinleri ile karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. Çalışmanın bulguları, çevirmen Drita Çetaku Turdiu'nun yabancılaştırma ve yerlileştirme stratejileri konusunda titiz davrandığını, çeviri kararlarını alırken sadece bir stratejiye yönelmediğini ve metnin anlatı evrenine göre her iki çeviri stratejisinden de yararlandığını ortaya koymaktadır.

The aim of this thesis is to analyze the translation of cultural elements from source texts to target texts.While analyzing the cultural elements, this thesis tries to determine the translation strategies that the translator used in the course of the translation. For carrying out this study, two novels written by Turkish writer Orhan Pamuk which were translated into Albanian by the translator DritaÇetakuTurdiu, were used as research focus.The thesis comprises of three main chapters: After a brief summary of the study, in the first chapter named as ''Culture in Translation'' was given in order to provide a theoretical framework for the present study.The second chapter was named as “Orhan Pamuk and his works”. In the third chapter, the first two of Pamuk's novels in Albanian, My Name is Red (2019) and Snow (2006), were examined in detail. Then,a comparative textual analysis of the source (Turkish) and target texts (Albanian) was made in the context of this thesis. The comparative analysis of the novels was mainly based on translation theorist Peter Newmark's classification of cultural elements and translation theorist Lawrence Venuti's translation strategies. The findings of this study reveal that Drita Çetaku Turdiu adopted a meticulous translation approach in terms of using foreignization and domestication strategies. While making her translating decisions,the translator didn't use only one strategy. On the contrary, the translator benefited from both strategies, namely domestication and foreignization, in her translation practices taking into account the narrative universe of the books.