Sprachlernberatung in der Deutschlehrerausbildung schreiben im fokus
Özet
In der letzten Zeitwende haben sich viele Forscher den neuesten
zeitgenössischen Sprachlernmethoden und Techniken für einen effektiveren
Sprachunterricht gewidmet. Der moderne Fremdsprachenunterricht ohne die Beachtung
der Leitlinien der Lernerautonomie, des lebenslangen Lernens sowie der Lernstrategien
kann keine effektiven Resultate hervorbringen. Diese Veränderungstendenzen in Lehr-/
Lernpädagogik in Richtung des individuellen Lernens erfordern in ihrer Umsetzung die
individuelle Führung des Lerners. In diesem Zusammenhang entwickeln sich Konzepte
der Beratungslehre.
Die Recherchen dieser Studie zeigen u.a., dass individuelle Sprachlernberatung
in Europa viel effizienter als in der Türkei genutzt wird, da es noch ein sehr neues
Forschungsgebiet in der Türkei darstellt (vgl. Yükseköğretim Akademik Arama; Ulusal
Tez Merkezi). Diesbezüglich, um die Bedeutung von Lernberatung bzw.
Sprachlernberatung ausführlicher zu determinieren, sowie den Bedarf der individuellen
Beratungen u.a. für die Sprachlerner und Sprachlehrer in der Türkei darzulegen, die
damit verbundenen Etablierungsmöglichkeiten zu veranschaulichen, wird in dieser
Dissertation eine Aktionsforschung mit Sprachlernern durchgeführt. Die Natur der
Aktionsforschung beruht auf Datensammlungen, Archivierung der Durchführungen
sowie deren Auswertungen (vgl. Johnson, 2012). Demzufolge wird in dieser Studie
nach einer Erfassung von Lerner-Biografien mit freiwilligen sechs Lernern aus der
Deutschlehrerausbildungsabteilung unter einer 12 Wochen langen und vielseitigen
Forscher/Berater Beobachtung, Sprachlernberatung im Fokus Schreiben durchgeführt.
Die Datensammlungen verlaufen zweiteilig quantitativ und qualitativ. Unter präzisem
Vorgehen werden aus einer reichen Datenpalette, die Daten des Forschungsprozesses
gesammelt, transkribiert, analysiert, ausgewertet und archiviert. Ferner werden die
angewandten Arbeitsmaterialien und repräsentative Beispiele aus dem Arbeitsinventar
der Probanden im Anhang vorgestellt.
Die Forschung führte dazu, dass die Lerner von der Schreiblernberatung
profitiert und viele ihrer Blockaden und Defizite beim Deutsch Schreiben behoben
haben. Alle Probanden erzielten nach präzisen Fehler-Analysen, bei ihren schriftlichen
Textbearbeitungen sichtbare Erfolge. Außerdem bildeten sich die Probanden nach ihren
eigenen Evaluationen und der Ansichten der Beraterin in strategischem Vorgehen sowie
autonomes Arbeiten weiter.
Nach den Resultaten dieser Forschung wäre im Falle einer Etablierung von
Sprachlernberatung u.a. eine Empfehlung auch die Ausbildung der Berater mit zu
bedenken. In diesem Rahmen wird in dieser Dissertation ein von dem Forscher/Berater
selbst gestaltetes Schreiblernberatungsmodell und ein Fortbildungskonzept für
Sprachlernberatung-DaF für die Deutschlehrerausbildungsabteilungen vorgestellt. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de son yıllarda yabancı dil eğitimine önem
verilmektedir. Araştırmacılar son zamanlarda daha etkin bir dil öğretimi için birçok
çağdaş dil öğrenme yöntem ve tekniğini benimsemiştir. Bu doğrultuda öğrencilerin
yabancı dil öğretiminde bir ‘dil bilincinin’ oluşması gerekmektedir. Bu bilincin bireyde
oluşabilmesi için bireyin yaşam boyu öğrenme ilkesi sürecinde özerk öğrenme
bağlamında dil öğrenme stratejilerini de bilmesi ve doğru uygulaması beklenmektedir,
ancak özerk öğrenme kavramı uygun bir eğitim anlayışı ile edinilen bir yeterliliktir. Bu
yeterlilikler verimli kullanıldığında, daha etkin bir yabancı dil öğretiminden söz etmek
mümkün olur. Bireyler her zaman kendilerine uygun stratejileri bulmak, onları
kullanmak ve onları ne için kullandıkları hakkındaki fikirleri söylemek istemeyebilirler.
Böyle bir durumda onları yalnız bırakmamak, onlara yol göstermek onlara ‘Dil
Öğrenme Danışmanlığı’ yapmak gerekmektedir.
Alan yazın araştırması ışığında Avrupa da bireysel yabancı dil öğrenme
danışmanlığının çok daha etkin kullanıldığını ancak Türkiye’de henüz çok yeni bir
araştırma alanı olduğu anlaşılmaktadır (bkz. Yükseköğretim Akademik Arama; Ulusal
Tez Merkezi). Bu anlamda Trakya Üniversitesi Almanca öğretmenliği bölümü
öğrencileriyle eylem araştırma deseniyle ele alınacak bu uygulama çalışmasına karar
verilmiştir. Eylem araştırması bir bireyin öğrenmesinin planlı, yöntemsel gözlemidir ve
uygulama, veri toplama, depolama, değerlendirme ile arşivleme eylemlerine
dayanmaktadır (bk. Johnson, 2012).
Bu eylem araştırmasında öğrenme biyografilerinin tespitinden sonra Trakya
Üniversitesi Almanca öğretmenliği bölümü gönüllü öğrencilerinden seçilen altı denek
ile 12 Hafta boyunca çok yönlü araştırmacı ve danışman gözlemine dayanan, yazma
odaklı yabancı dil öğrenme danışmanlığı uygulaması yapılmıştır. Araştırmada veriler
nitel ve nicel olarak iki yönlü toplanmıştır. Çok çeşitli ve ayrıntılı gözlemlere dayanan
veriler, listelenmiş, transkript edilmiş, analiz edilmiş, değerlendirmiş ve belgelenerek
arşivlenmiştir. Ayrıca aralarından temsili örnekler ekler bölümünde gösterilmiştir.
Araştırma sonucuna göre deneklerin yazma becerileri ile özerk ve stratejik
öğrenmelerinin gelişmesi yönünde olumlu bulgular kaydedilmiştir. Bu sonuçlara bağlı
olarak Türkiye’de yabancı dil öğrenme danışmanlığının profesyonel ve kurumsal olarak
yaygınlaşması gerektiği savunulmaktadır. Bu gereksinim düşüncesiyle araştırma
sonucunda araştırmacı tarafından geliştirilen bir yazma danışmanlığı modeli ile
Almanca öğretmenliği bölümleri ders müfredatı için seçmeli ders olarak yabancı dil
öğrenme danışmanı yetiştirme modeli bir öneri olarak sunulmaktadır.
Koleksiyonlar
- Tez Koleksiyonu [2146]