Yahya B. Bahşi: Mevlid-i Nebi (inceleme-metin)
Özet
Türk edebiyatında Hz. Muhammed konulu, sayıca zengin manzum ve mensur eser
ortaya konmuştur. Bunlardan biri olan “mevlid” türünün edebiyatımızda özel bir yeri
bulunmaktadır. Mevlid, Hz. Muhammed‟in doğumu, hayatı, miracı, mucizeleri, gazâları,
ahlâkı ve vefatını anlatan metinlerdir. Müslümanların Peygamber sevgisini ortaya
koymalarına vesile olan bu türün Türk edebiyatındaki ilk örneği Süleyman Çelebi‟nin
Vesiletü‟n-necât‟ adlı eseridir. 15. yy. da müstakil olarak verilmeye başlanan bu tür çok geniş
bir etki uyandırmış ve bu tür eserler yoğun olarak verilmeye başlanmıştır. Mevlid türünde eser
verenlerden biri de Süleyman Çelebi ile aynı dönemi paylaşan Yahyâ bin Bahşi‟dir.
Çalışmamız Bahşi‟nin Mevlid-i Nebî adlı eseridir. Eserin Beyazıt Devlet Ktp.
(5308/3) ve Süleymaniye Ktp. Tercüman Koleksiyonu‟nda (Y 183/1) tespit edilen iki nüshası
ele alınmıştır. Çalışma giriş ve dört bölüm halinde hazırlanmıştır. Giriş kısmında dönemin
özelliklerine yer verilmiş, ilk bölümde mevlid türü, mevlidin doğuşu ve gelişimi, etkileri, bu
türün eser ve şairleri, mevlid törenleri ifade edilmiştir. İkinci bölümde şairin hayatı ve
eserlerine değinilmiştir. Üçüncü bölümde ele aldığımız mevlidin şekil ve muhteva
özelliklerine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde mevlidin iki nüshası ele alınarak tenkitli
metin oluşturulmuş ve özellikle sağlam bir metnin ortaya konması hedeflenmiştir. Sonuç
kısmında ise bu çalışmanın değerlendirilmesi yapılmış ve ardından kaynakça verilmiştir. In Turkish literature, a large number of prose works have been presented on
Muhammad. Mevlid, one of them, has a special place in our literature. Mevlid, consist of the
texts describing Hz. Muhammad's birth, life, heritage, miracles, ghazals, morality and death.
The first example of this genre in Turkish literature, which condute to Muslims to reveal the
love of the Prophet, is Vesiletün-necât of Süleyman Çelebi. This kind of work, which was
started to be given independent in 15th century arousedhas a very wide effect and such works
have been started to be given intensively.
One of the works of Mevlid type is Yahyâ bin BahĢi, who shared the same period
with Süleyman Çelebi. Our work is called BahĢi's Mevlid-i Nebî. Two copies of the artifacts
of Beyazit State Library (5308/3) and Tercüman Collection in Suleymaniye Library (Y 183/1)
were discussed. The study was prepared in four sections. In the first part, Mevlid type, birth
and development of Mevlid, its effects, artifacts and poets and Mevlid ceremonies were
mentioned. In the second chapter, the life and works of the poet are mentioned. In the third
chapter, the shape and content of the Mevlid which we have discussed are given. In the four
part, two copies of the Turkish version were prepared and a text was created. In the
conclusion part, this study was evaluated and bibliography was given.
Koleksiyonlar
- Tez Koleksiyonu [2146]