Gökçeada Uğurlu-Zeytinlik yerleşimi neolitik dönem bezemeli çanak çömleğinin bağlamsal olarak değerlendirilmesi
Özet
Neolitik ve Kalkolitik Dönem’de iskan görmüş Uğurlu-Zeytinlik, M.Ö 6800-4300
aralığına tarihlenmektedir. Yerleşim, Çanakkale’ye bağlı olan Gökçeada’nın Uğurlu
Köyüne 1 km uzaklıkta bulunmaktadır. Uğurlu-Zeytinlik Höyük Neolitik Dönem
bezemeli çanak çömlekleri V. ve IV. Kültür Katlarında görülmektedir ve Uğurlu
Höyük neolitik çanak çömlek toplululuğu içerisinde %1’den daha az bir orana
sahiptir. En erken bezemeli çanak çömlekler V. Kültür Katında M.Ö 6200’de ortaya
çıkmıştır ve IV. Kültür Katında M.Ö 5700’lere kadar devamlılık göstermektedir.
Bahsedilen iki kültür katına ait bezemeli çanak çömlekler, teknolojik ve sosyal
öğelerin bir parçası iken aynı zamanda diğer yerleşimler arasındaki etkileşimin takip
edilmesinde aracıdır. Etkileşim konusunda, boya bezeme, İmpresso ve diğer bezeme
türleri ele alındığında, Kuzey Batı Anadolu, Batı Anadolu, Göller Bölgesi, İç
Anadolu, Doğu Akdeniz, Balkanlar, Makedonya, Kıta Yunanistan gibi birçok
bölgeyle Uğurlu’nun etkileşime geçmiş olabileceği düşünülmektedir. Diğer yandan
Uğurlu Neolitik Dönem bezemeli çanak çömleklerinin işlevsel yapıdan uzak amaçlar
için de kullanılmış olabileceği ve onların sembolik, ritüel ve sosyal açıdan toplum
arasında birer metafor olarak kullanıldığı öngörülmektedir.
Bu tez çalışmasında Uğurlu Yerleşimi Neolitik Dönem bezemeli çanak
çömleklerinin teknik özellikleri ayrıntılı olarak incelenmiş ve bezeme stilleri
üzerinden analojik değerlendirmesi yapılmıştır. Diğer yandan kullanım amaçlarının
daha iyi anlaşılması için etnoarkeolojik, teorik ve bağlamsal verilerden
yararlanılmıştır. Uğurlu-Zeytinlik, inhabited in the Neolithic and Chalcolithic periods, is dated to
between 6800-4300 BC. The settlement is located at a distance of 1 km from Uğurlu
village in the island of Gökçeada, administratively a part of the Çanakkale province.
Decorated ceramics from the Neolithic period in Uğurlu-Zeytinlik Höyük are
encountered in Phases V and IV, amounting to less than 1% of the entire Neolithic
pottery assemblage. The earliest decorated ceramics are known from c. 6200 BC in
Phase V, and show continuity until c. 5700 BC in Phase IV. Decorated ceramics
from these aforementioned phases, which are constituents of technological and social
elements, also allow for an investigation of interaction between other settlements.
Based on decorative styles including painted decoration, impresso, and others, it can
be inferred that Uğurlu could have interacted with numerous regions such as
Northwest Anatolia, West Anatolia, Lakes Region, Central Anatolia, Eastern
Mediterranean, Balkans, Macedonia, and continental Greece. On the other hand,
apart from functional purposes, it is predicted that the society of the Neolithic Uğurlu
Höyük also utilized decorated ceramics as symbolic, ritual, and social metaphors.
In this study, technical properties of decorated ceramics dating to the Neolithic
period from Uğurlu Höyük were examined in detail and analogical assessments were
made based on decorative styles. Meanwhile, ethnoarchaeological, theoretical, and
contextual data were employed to reach a better understanding of the functions of
these objects.
Koleksiyonlar
- Tez Koleksiyonu [2146]