Sağlık hizmetlerinde bölgesel eşitsizliklerin analizi ve Türkiye örneği
Özet
Sağlık hakkı, temel insan haklarından biridir. Sağlık hizmetlerine herkesin
eşit erişim imkânının olması gerekir. Sağlık sistemlerine göre sağlık hizmetlerinden
yararlanmada farklılaşma yaşanmaktadır. Ancak en azından aynı ülke içerisindeki
coğrafi birimlere göre, sağlık hizmetlerine erişimde eşitliğin olması hedeflenmelidir.
Türkiye’de sağlık hizmetleri incelendiğinde, sağlık hizmet unsurlarına göre bölgeler
arası dağılımda ciddi farklılaşmaların olduğu görülmektedir. Bazı hizmet unsurlarında
çok dengeli dağılım sağlanırken bazılarında ise birkaç bölgede yaşanan yığılmayla
birlikte şiddetli bölgesel dengesizliklerin yaşanması söz konusudur. Çalışma
kapsamında gerçekleştirilen istatistik uygulamada 2017 yılı için dört gösterge
grubunda 103 göstergenin bölgelerarası dağılımı analiz edilmiştir. Sağlık
hizmetlerinin bölgeler arası dağılımında en dengeli olan gösterge grubu tıbbi cihazlar
gibi sağlık hizmet kaynaklarıdır. Sağlık işgücünün bölgeler arası dağılımı da dengeli
bir yapıya sahiptir. Buna karşılık sağlık kurumları ve sağlık hizmet alımlarında
bölgeler arası dengesizliğin yüksek olduğu görülmektedir. Gösterge grupları
içerisindeki değişkenler açısından da ciddi farklılıklar yaşanabilmektedir. Örneğin;
sağlık işgücü grubunda uzman hekimlik alt branşlarında bölgesel eşitsizlik şiddeti
diğer personel dağılımına göre fazladır. Sağlık kurumları alt grubundaki yoğun bakım
yataklarında diğer göstergelere göre dengesiz dağılım şiddeti fazladır. Sağlık hizmet
alımı grubunda ise ameliyatlarda bölgesel dağılım dengesizliğinin şiddeti yüksektir. The right to health is one of the fundamental human rights. Everyone should
have equal access to health care. According to health systems, there is a differentiation
in utilization of health services. However, at least according to geographical units
within the same country, equality of access to health services should be targeted. When
health services are examined in Turkey, it is observed that there are serious
differentiations in the distribution between regions according to the health service
elements. While some service elements provide a very balanced distribution, in some
of them there are severe regional disparities with the accumulation in several regions.
In the statistical implementation carried out within the scope of the study, interregional
distribution of 103 indicators was analyzed in four indicator groups for 2017. The most
balanced indicator group in the interregional distribution of health services is health
care services such as medical devices. The interregional distribution of health
workforce has a balanced structure. On the other hand, it is observed that there is high
interregional imbalances in health institutions and health service purchases.
Significant differences can also be experienced in terms of variables within the
indicator groups. For example, the regional disparity in the specialist sub-branches of
the health workforce group is higher than the other staff distribution. In the intensive
care beds in the sub-group of health institutions, the distribution density is higher than
the other indicators. In the health care services group, the regional dispersion
imbalance severity is high.
Koleksiyonlar
- Tez Koleksiyonu [574]