Denver erken başlama modeli kontrol listesi geçerlik güvenirlik çalışması
Özet
Bu çalışmada, Denver Erken Başlama Modelinin kontrol listesinin geçerlik ve güvenirliğinin yapılması amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında çalışmanın evrenini Edirne ve İzmir illerinde bulunan 7 özel eğitim merkezi oluştururken örneklem grubunu Otizm Spektrum Bozukluğuna sahip 4-5 yaşları arasında değişen 120 çocuk oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama araçları olarak araştırmacı tarafından hazırlanan genel bilgi formu ve çocukların gelişimsel değerlendirmelerini yapmak amacıyla Rogers (2010) tarafından geliştirilen DEBM kontrol listesi kullanılmıştır. Çalışmada veriler 2014-2015 öğretim yılı güz ve bahar dönemlerinde toplanmıştır. Çocuklardan beklenen her gelişimsel davranış 1-3 puan arasında; “1 = Yapamaz, 2 = Bazen yapar bazen yapamaz ve 3 = Yapar” şeklinde derecelendirilmiştir. Verilerin analizinde ise Açımlayıcı Faktör Analizi, KMO ve Bartlett testleri ve regresyon analizi uygulanmıştır. DEBM’nin geçerlik ve güvenirlik analizleri için SPSS 22 ve AMOS 9 programları kullanılmıştır. Orjinal ölceğin ilk seviyesi 12-18 aylık bebekler için, 2. seviye 18-24 ay arası bebekler, 3. seviye 24-36 ay arası bebekler ve 4. seviye ise 48-60 aylık bebeklerin gelişimsel bozukluklarını ölçmektedir. Orijinal ölçeğin 4 seviye olmasına rağmen bu çalışmada yalnızca dördüncü seviye bölümleri ele alınmıştır. Ülkemizde erken yaş otizm tanılaması en erken 3 ve daha üzeri yaşlarda olduğundan ve özellikle anne-babaların çocuklarındaki riskli davranış belirtilerini anlayıp müdahale programlarına başvurmaya geciktiklerinden, testin ilk üç seviyesindeki yaş aralığında yeterli sayıda deneğe ulaşılamadığından dolayı en son 4. seviye ile çalışılmıştır. Dördüncü seviyede ise, alıcı dil, ifade edici dil, sosyal beceriler, kavrama, oyun, ince motor, kaba motor, kişisel bağımsızlık becerileri alt boyutları yer almıştır. Çalışma bulgularına göre 8 alt boyutun kendi içerisinde açıkladıkları toplam varyansların % 65,53 ile %77,39 arasında değiştiği belirlenmiştir. Varyans oranının % 30 üzerinde olması dolayısıyla ölçeğin yapı geçerliğinin sağlandığı görülmektedir. İç tutarlılık açısından Cronbach’s alfa katsayısı alt boyutlar için sırasıyla 0,98, 0,98, 0,96, 0,96, 0,95, 0,97, 0,93 ve 0,94 olarak belirlenmiştir. Test yarılama yöntemine göre bu katsayılar sırasıyla 0,90, 0,94, 0,88, 0,89, 0,92, 0,78 ve 0,82 olarak bulunurken gözlemcilere göre tüm alt boyutlara ilişkin katsayılar 1,00 olarak tespit edilmiştir. Regresyon analizi sonucunda ise alt boyutlara ilişkin maddelerin değerleri 0,01 düzeyinde anlamlı bulunmuştur. Sonuç olarak DEBM’nin Türkçe formunun otistik çocukların farklı özelliklerini ölçebilecek yeterlilikte yüksek güvenirlik ve geçerliğe sahip olduğu belirlenmiştir. The purpose of this study is to perform validity and reliability analysis of the Early Start Denver Model. Within this scope, the study involved 7 special education centers located in Edirne and İzmir provinces. The sample consisted of 120 children between the ages of 4 and 5 with Autism Spectrum Disorder. As data collection tools, a general information form was prepared by researcher and the Early Start Denver Model (ESDM) skill level control list as developed by Rogers (2010) were used to make developmental evaluations of children. During the fall and spring semesters of the 2014-2015 academic year, data was obtained by observation of the performance of behaviors of the participating children and the scoring of their ability level. Each action was scored between 1-3 points as “1: Can not perform the task, 2: Sometimes can or sometimes can not, and 3: Can perform the task”. Explanatory Factor Analysis, KMO and Bartlett tests and regression analysis were used in the analysis of the data. SPSS 22 and AMOS 9 programs were used to analyze the reliability and validity of the DEBM. In the original developmental measurement checklist, the scale’s first level is for children between the ages of 12-18 months, the second level for children between 18-24 months, the third level for children between 24-36 months, and the fourth level for children between 48 and 60 months. Although the original scale involves 4 levels, only the fourth level has been considered in this study. In this country the earliest testing for autism is for 3 year old and older children and it relies on parents realizing that their children are displaying risk related behaviors and applying for the help programs available. Because of this our work could be done only on children in level four . In the fourth level, the subscales of recipient language, expressive language, social skills, cognition, play, fine motor, rough motor, personal independence skills were included. According to the findings of the study, it was determined that the total variances explained by 8 subscales within themselves varied between 65.53% and 77.39%. Since the variance ratio is over 30%, the scale appears to be valid. In terms of internal consistency,
Koleksiyonlar
- Tez Koleksiyonu [2146]