Edirne il merkezindeki kadınların postpartum uzun dönem sağlık problemlerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma; kadınların postpartum uzun dönem izlenerek doğuma bağlı olarak gelişebilecek fiziksel ve emosyonel sağlık problemleri ile sıklığını ve etkileyen faktörleri belirlemek, bu problemler ile kadınların algıladıkları sağlık düzeyleri arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla prospektif tipte tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Araştırmaya Temmuz 2008-Nisan 2010 tarihleri arasında örneklem grubu özelliklerine uyan 400 kadın alınmıştır. Bu kadınlardan postpartum 6. haftada 400, 6. ayda 382, 1. yılda 348'ine ulaşılmıştır. Araştırma verileri; kadınların sosyo-demografik ve obstetrik özelliklerini içeren form, Kadınların doğumdan 6. hafta, 6. ay ve 1. yıldaki sağlık problemleri ile kişisel sağlığını algılama düzeylerini içeren form ve Edinburg Doğum Sonu Depresyon Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin istatistiki değerlendirmesinde; yüzdelik ve rölatif risk hesaplaması, Ki-kare Testi ve lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre kadınların; %53.2'sinin multipar olduğu, %68.7'sinin prenatal, %52.6'sının postpartum bakım aldığı, postpartum bakım hizmetlerinde sağlık kontrolü oranının ise %15.8 olduğu belirlenmiştir. Çalışmamızdaki kadınların %64.7'sinin sezaryen doğum yaptığı, %17.8'sinin erken postpartum dönemde sağlık problemi geliştiğinde bir sağlık kuruluşuna başvurduğu saptanmıştır. Kadınlarda postpartum 6. haftada en sık görülen sağlık problemlerinin; yorgunluk (%77.5), uyku problemleri (%76.0), dizüri (%61.3), bel ağrısı (%57.8) ve meme ucunda çatlama (%57.5) olduğu saptanmıştır. Postpartum 1. yıl sonunda en sık görülen sağlık problemlerinin ise; yorgunluk (%33.9), uyku problemleri (%32.8), kabızlık (%15.5), disparoni (%13.5) ve hemoroid (%12.6) olduğu belirlenmiştir. Fiziksel sağlık problemlerinin multiparlarda primiparlara göre anlamlı derecede daha fazla görüldüğü tespit edilmiştir (p<0.05). Postpartum 6. haftadaki `Postpartum Depresyon' riski %13 olarak saptanmıştır. Kadınların kendi sağlık durumlarını zayıf olarak algılama oranları; postpartum 6. haftada %40.0, 6. ayda %31.7 ve 1. yılda %19.8 olarak belirlenmiştir. Postpartum 1. yılda kendi sağlık durumunu zayıf olarak algılama ile yorgunluk, baş ağrısı, kas-iskelet problemleri, meme problemleri, disparoni, perineal ağrı, idrar inkontinans, cinsel ilişki esnasında idrar inkontinans, dizüri, hemoroid, kabızlık, anal ve flatus inkontinansı arasındaki ilişki anlamlı bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda, araştırmanın farklı popülasyonlarda tekrarlanarak toplumumuzu temsil edecek prevalansların ortaya konulması, bu sonuçlardan ülkemizdeki doğum sonrası bakım ve takip sistemini geliştirmeye yönelik politikalar oluşturulmasında yararlanılması önerilmiştir. Anahtar kelimeler: Edirne İli, Postpartum dönem, postpartum dönem fiziksel sağlık problemleri, kendi sağlık düzeyini algılama durumu.

Abstract

This research is planned to be in a descriptive prospective type in order to determine the factors affecting physical and emotional health problems due to parturition and their frequencies, and besides, to evaluate the relationship between these problems and self-rated health levels of women by following them in a long postpartum period. 400 women complying with the sample group characteristics are included in this research between July 2008- April 2010. Women that could be attained within 6. postpartum weeks were 400, within 6. months were 382 and within 1. year were 348. Research data were collected by utilizing the form consisting of sociodemographic and obstetrical characteristics, the form consisting of Health Problems in Postnatal 6. weeks, 6. months and 1. year and Self-Rated Health Levels and also using the Edinburgh Postnatal Depression Scale. Percentage and Relative Odds Ratio, Chi-square Test and Logistic Regression Analyze were used for evaluation of the data statistically. According to the results of this research; it is determined that 53.2% of women were multiparous, 68.7% were prenatal, 52.6% were given postpartum care and furthermore, it is determined that the health control ratio of postpartum care services were 15.8%. It is found that 64.7% of women had caesarean section and 17.8% women got in contact with a health institution when they encountered with any health problem when occurred in early postpartum period. Most common health problems emerging in postpartum 6. weeks were; fatigue (77.5%), sleeping disorders (76.0%), dysuria (61.3%), low back pain (57.8%) and nipple fissures (57.5%). Most common health problems emerging at the end of the postpartum 1. year period were; fatigue (33.9%), sleeping disorders (32.8%), constipation (15.5%), dyspareunia (13.5%) and haemorrhoid (12.6%). It is found that physical health problems were significantly higher in multipars than primipars (p<0.05). The risk of `Postpartum Depression? in postpartum 6. weeks was 13.0%. The ratios of the self-rated health conditions to be poor were; 40.0% in postpartum 6. weeks, 31.7% in 6. months and 19.8% in 1. year. The relationship between the fatigue, headache, musculoskeletal problems, nipple problems, dyspareunia, perineal pain, urinary incontinence, urinary incontinence during coitus, dysuria, haemorrhoid, constipation, anal and flatus incontinence and self-rated health condition to be poor were significant (p<0.05). In accordance with these results, it is recommended to establish prevalences that will represent our community by repeating this research in different populations and to benefit from these results to constitute politics in order to develop the postnatal care and follow up system. Key words: Postpartum period, postpartum period physical health problems, self-rated health.